برای عملکرد مناسب یک سامانه آبرسانی، شیر تخلیه هوا برای تخلیه هوای درون لوله ها هنگام پر کردن
آن ها از آب ،تخلیه لوله ها از آب و در هنگام بهره برداری شبکه ضروری است . هوای محبوس شده
در لوله مشکلات زیادی از نقطه نظر هیدرولیکی فراهم می آورد. هوا از نقاط مرتفع خط لوله باید
تخلیه شود تا از تشکیل پدیده مانع هوا جلوگیری شود . برای تخلیه هوای درون لوله ها از شیر
تخلیه هوا استفاده می شود. برای جلوگیری از ایجاد خلاء هنگام تخلیه آب از درون خطوط لوله و
یا هنگامی که ارتفاع تلمبه سریعا کاهش می یابد(در هنگام قطع برق) ، هوا باید جایگزین آب شود
که این عمل توسط خلاء صورت می گیرد. تخلیه و ورود هوا توسط شیرهای هوای خودکار صورت
می پذیرد، لیکن شیرهای هوا با کنترل دستی نیز در پاره ای موارد ممکن است استفاده شوند.
شیرهای هوا باید در طول خط لوله در محلهایی که شیب خط لوله عوض می شود و امکان جمع شدن هوا
در آن نقاط وجود دارد نصب شود . در طول خط لوله عمدتا از شیر تخلیه هوا ی دو روزنه استفاده می شود.
شیر تخلیه هوا باید در ورودی خود دارای یک عدد شیر قطع و وصل باشند تا در صورت نیاز به تعمیرات
امکان قطع آب توسط شیر و باز کردن شیر هوا از خط لوله جهت تعمیر و یا تعویض وجود داشته باشد.
شیرهای تخلیه هوا به منظور تخلیه حباب های هوا که در نقاط مرتفع خطوط لوله جمع می شوند، به کار می روند.
انواع شیر تخلیه هوا:
– شیر تخلیه هوا ی تک روزنه (روزنه بزرگ یا روزنه کوچک)
– شیر تخلیه هوا ی دو روزنه
– شیر تخلیه هوا ی دیسکی
شیر تخلیه هوا تک روزنه کوچک
این شیرها برای خارج کردن هوای موجود در خط لوله مورد استفاده قرار میگیرند و معمولا در نقاطی
از سامانه که امکان تجمع هوا وجود دارد نصب می شوند. مقطع خروج هوا در این شیرها از چند میلی متر
مربع تجاوز نمیکند. مکانیزم عملکرد آنها عبارت از یک شناور کوچک است که به نسبت حجم معینی در داخل آب
شناور است و مقطع عبور آب را بسته نگه می دارد و با نفوذ هوا به داخل محفظه گوی شناور به طرف پایین
حرکت کرده و روزنه را باز می کند. قطر روزنه این شیرها معمولا کمتر از ۱۰ میلی متر است . بعد از خارج شدن
هوا گوی مجددا بالا می آید تا روزنه بسته شود . جنس شناور ممکن است از فولاد ضد زنگ با روکش لاستیکی،
مواد پلاستیکی مانند پلی اتیلن و غیره باشد.
شیر تخلیه هوا تک روزنه کوچک
این شیرها برای خارج کردن هوای زیاد در موقع پر کردن خط لوله خالی و یا داخل کردن هوای زیاد برای تخلیه
خط لوله مورد استفاده قرار می گیرند. در این شیرها مقطع عبور هوا کمی کوچک تر از قطر اسمی شیر است
و مانند حالت قبل شناور با حرکت به بالا، روزنه عبور هوا را می بندد و با حرکت به سمت پایین، روزنه را باز
می کند و برعکس شیرهای تک روزنه-روزنه کوچک- حرکت شناور مستقیم و بدون مکانیزم اهرم بندی است .
از این شیرها برای مقابله با پدیده ضربه قوچ نیز استفاده می شود. به طور مثال زمانی که به علت ضربه
قوچ فشار خط لوله از فشار جو کم تر می شود این شیرها به صورت خودکار باز شده و هوا را به داخل
خط لوله می فرستند تا از آسیب دیدن خط لوله به علت کاهش فشار جلوگیری به عمل آورند. مهم ترین عامل
در تعیین کیفیت در این شیرها، جنس شناور، سامانه آببندی و مقدار استغراق شناور است . سامانه آببندی
اغلب در روی شناور نیست و روی بدنه شیرها تعبیه می شود. روش اتصال سامانه آب بندی به نشیمن خود
که اغلب از جنس لاستیک است اهمیت خاصی دارد چون در این شیرها وارد شدن هوا به داخل شیر باعث
ایجاد نیرویی می شود که سامانه آببندی را تحت نیروی کشش به طرف پایین قرار می دهد و اگر این سامانه
آببندی روش اتصال محکمی نداشته باشد از جای خود بیرون می آید و باعث از کار افتادن شیر و آببندی نکردن
آن می شود. جنس شناور درشیرها ممکن است از فولاد ضد زنگ و یا مواد پلاستیکی باشد. برای کارکرد بهتر این
شیرها، شناور باید به صورت مهار شده در داخل محفظه شیر حرکت کند، برای نیل به این هدف شناور را داخل
محفظه مهار کننده قرار می دهند که جنس محفظه معمولا فولاد ضد زنگ انتخاب می شود. جنش شناور
در شیرها ترجیحا باید از فولاد ضدزنگ و یا مواد پلاستیکی مانند پلی اتیلن باشد.
شیر تخلیه هوا دو روزنه
این شیرها مجموعه ای از شیر هوای تک روزنه کوچک و تک روزنه بزرگ هستند و کار هر دو شیر را با هم
انجام می دهند . حداکثر قطر این شیرها معمولا تا ۲۰۰ میلی متر است. این شیرها در دو نوع شیرهای
هوای دو روزنه تک محفظه و دو محفظه تقسیم بندی می شوند. کلیه شیرهای هو ا باید در ورودی
خود دارای شیر قطع و وصل باشند تا بتوان در صورت نیاز نسبت به سرویس و یا تعویض شیر در حالتی
که خط لوله تحت فشار است اقدام کرد . برخی شیرهای هوا دارای شیر قطع و وصل داخلی هستند، شیر قطع
و وصل داخلی در این شیرهای هوا صرفا می توانند برای سرویس شیر مورد استفاده قرار گیرند ولی در صورت
نیاز به تعویض شیر کار تعویض را غیرممکن خواهند کرد . لذا استفاده از شیرهای هوایی که دارای شیر قطع
و وصل مجزا هستند توصیه می شود
شیر تخلیه هوا دیسکی
این شیرها نوع بزرگ تر شیرهای هوای تک محفظه روزنه بزرگ هستند . اصولا شیرهای هوای معمولی چه از نوع
تک روزنه و چه از نوع دو روزنه در اندازه های بزرگ تر از ۲۰۰ میلی متر تولید نمی شوند و معمولا برای اندازه های
بزرگ تر از شیرهای هوای دیسکی استفاده می شود. این شیرها برای ورود و خروج هوا در مقادیر بسیار
زیاد مورد استفاده قرار می گیرند و قطر آنها معمولا از ۲۵۰میلی متر بزرگ تر است. این شیرها مکانیزم شناور
ندارند و یک دیسک مقطع عبور هوا را آببندی می کند، با کاهش فشار در خط لوله تا ۱متر فشار منفی کاملا
باز می شود. تنظیم این مقدار توسط یک فنر در ۱ متر ستون آب دیسک شروع به باز شدن می کند و در خارج
از بدنه شیر انجام می شود. برای جلوگیری از بسته شدن سریع شیر و وارد کردن ضربه یک مکانیزم ترمز که با
هوا کار می کند روی این شیرها نصب می شود.
لوله و اتصالات پنج لایه برندهای:
لوله پنج لایه نیوپایپ ،لوله پنج لایه آرین پایپ ، لوله پنج لایه بهتراشان ، لوله پنج لایه سوپرپایپ ، لوله پنج لایه ایزی پایپ ، لوله پنج لایه آذران ، لوله پنج لایه ایزوپایپ ، لوله پنج آرسین پایپ ، لوله پنج لایه بیست بسپار ، لوله پنج نیک بسپار،لوله پنج لایه نونام پایپ ، لوله پنج لایه وحید ، لوله پنج لایه یزد لوله
لوله و اتصالات پلیکا برندهای :
پلیکا اینگل ، پلیکا پلیمر گلپایگان ، پلیکا پارس زنده رود پلاست ، پلیکا یزدپلیمر ، پلیکا سمنان ، پلیکا وینوپلاستیک ، پلیکا داراکار ، پلیکا هراز ، پلیکا نوین پلاستیک
پلیکا سمنان پویش ، گلسار پلیمر گلپایگان ، پلیمر یاس ، پلیکا تهران اتصالات ، پلیکا سمنان
شیرآلات بهداشتی و صنعتی برندهای:
شیرآلات امین شیر ، شیرآلات کهن ، شیرآلات اوشه ، شیر آلات قهرمان ، شیرآلات کیزایران ، شیرآلات وگ ایران ، شیرآلات سیم ایتالیا ،شیرآلات کیتز ،شیرآلات اهورا داراکار ، آذران ، میراب ، شیر آلات سامین
لوله و اتصالات تک لایه برندهای :
اتصال بسپار ، یزدبسپار ، نیک بسپار ، آذین لوله سپاهان ، چابهار ، یزدپلیمر ، بیست بسپار ، وحید ، یزد لوله
پوش فیت برندهای:
پوش فیت پلی ران اتصال ، پوش فیت نیوفلکس ، پوش فیت یزد بسپار ، پوش فیت نیک بسپار ، پوش فیت سوپردرین ، پوش فیت وحید ، پوش فیت یزد لوله
پلی اتیلن برندهای:
پلی ران اتصال ، کوشان اتصال ، پلی رود اتصال ، ایران دریپ ، دینا پلیمر